Zmiana wymiaru czasu pracy a urlop wypoczynkowy

W ubiegłym roku zatrudniliśmy na pełen etat pracownika z 10-letnim stażem urlopowym. W trakcie bieżącego roku wymiar czasu pracy tego pracownika uległ zmniejszeniu. Ile aktualnie dni urlopu przysługuje pracownikowi?

W sytuacji gdy w trakcie roku kalendarzowego dochodzi do zmiany wymiaru czasu pracy z pełnego na niepełny i odwrotnie, należy uprawnienia urlopowe danego pracownika ustalić odrębnie za okres pracy w pełnym wymiarze oraz za okres pracy niepełnoetatowej.

Ustalając ten urlop, stosownie do art. 154 § 2 K.p., należy przyjąć jako podstawę wymiar urlopu wynikający z ogólnego stażu pracy, tj. 20 albo 26 dni. Jeśli z obliczeń wyniknie niepełny dzień urlopu, to podlega on zaokrągleniu w górę do pełnego dnia.

Gdyby w ciągu roku kalendarzowego nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy danego pracownika, wymiar urlopu ustala się w proporcji za okresy pracy w różnym wymiarze etatowym. Jest przy tym regułą, że urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu (art. 154² § 1 K.p.). Dni pracy, w których dany pracownik korzysta z urlopu mają indywidualny charakter właściwy dla tego pracownika, a urlop jest udzielany, bez względu na to czy przypadają one w soboty, niedziele albo w święta. Należy podkreślić, że urlopu udziela się nie tylko w dni pracy danego pracownika, ale również w wymiarze godzinowym odpowiadającym obowiązującemu go dobowemu wymiarowi czasu pracy.

W myśl art. 154² § 2 K.p. przy udzielaniu urlopu, jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. W praktyce powołany przepis ma zastosowanie na etapie ustalania przysługującej pracownikowi godzinowej puli urlopu, co ma znaczenie w związku z godzinowym jego wykorzystywaniem. Powyższe przeliczenia mogą spowodować budzącą wątpliwości pracodawców wyższą niż maksymalna liczbę faktycznych dni wolnych od pracy danego pracownika, co wynika z wymaganych przepisami prawa urlopowego zaokrągleń (np. art. 154 § 2 K.p.). Brak jest jednak podstaw prawnych do "ograniczania wymiaru" urlopu wypoczynkowego, jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy ma on trwać dłużej niż 26 wolnych od pracy dni.

Od 1 stycznia br. pracownik legitymujący się 10-letnim stażem pracy podjął pracę na 1/4 etatu. Praca jest wykonywana codziennie po 2 godziny.

Pracownik ma prawo do 7 dni urlopu wypoczynkowego (1/4 x 26 dni = 6,5 dnia, po zaokrągleniu 7 dni), a jego pula urlopowa wynosi 56 godzin (7 dni x 8 godz.).

Każdy faktyczny dzień urlopu pracownika oznacza pomniejszenie jego puli urlopowej o 2 godziny. Zatem pracownik skorzysta w ciągu roku z 28 dni wolnych od pracy (56 godz. : 2 godz. = 28 dni), co jest następstwem zaokrąglenia iloczynu na etapie ustalania wymiaru urlopu.

Pracownik uprawniony do wyższego wymiaru urlopu był zatrudniony przez kilka lat w tutejszej firmie na pełen etat. Od 1 lutego br. pracuje w wymiarze zmniejszonym do 3/4 etatu, z obowiązkiem świadczenia pracy po 6 godzin dziennie. Ma on do wykorzystania 2 dni urlopu zaległego za rok ubiegły. Pracownik z ww. stażem zatrudniony na 3/4 etatu jest w ciągu roku uprawniony do 20 dni urlopu (3/4 x 26 dni = 19,5 dnia, po zaokrągleniu 20 dni). Rozliczając urlop za okresy pracy świadczonej w różnym wymiarze etatowym ustalono, że przysługuje mu:

• za okres od 1 do 31 stycznia 2013 r.: 1/12 x 26 dni = 2,16 dnia, po zaokrągleniu 3 dni urlopu,
  
• za okres od 1 lutego do 31 grudnia 2013 r.: 11/12 x 20 dni = 18,33 dnia, po zaokrągleniu 19 dni urlopu,
  
• łącznie: 3 dni + 19 dni = 22 dni urlopu.

Pracownik wraz z 2 dniami urlopu zaległego za 2012 r. ma prawo w bieżącym roku do 24 dni urlopu (2 dni + 22 dni). W przeliczeniu są to 192 godziny urlopu (24 dni x 8 godz.), które pracownik wykorzysta w ciągu 32 dni urlopowych.

Zwracamy uwagę! Urlopu wypoczynkowego za 2012 r. należało pracownikowi udzielić do 30 września 2013 r. (nie dotyczy to części urlopu udzielanego w trybie na żądanie). Pisaliśmy na ten temat w UiPP nr 17/2013, str. 48-49.