Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 8 (482) z dnia 10.04.2019

Urlop wypoczynkowy po powrocie z urlopu bezpłatnego

Jak obliczyć wymiar urlopu wypoczynkowego pracownikowi, który korzystał z urlopu bezpłatnego na przełomie dwóch miesięcy kalendarzowych?

Zasady ustalania urlopu wypoczynkowego po skorzystaniu z określonego co do długości urlopu bezpłatnego reguluje art. 155² § 1 K.p. Pracownikowi powracającemu do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie urlopu bezpłatnego, przysługuje urlop w wymiarze proporcjonalnym:

• do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego albo
   
• do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

Regulacja ta ma zastosowanie w sytuacji, gdy pracownik 1 stycznia danego roku korzysta z urlopu bezpłatnego, który trwa co najmniej miesiąc, po czym wraca do pracy. Wymiar urlopu wypoczynkowego należy wówczas ustalić uwzględniając dyspozycję art. 155^2a K.p.

Przy ustalaniu wymiaru proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego miesiąc pracy odpowiada 1/12 z pełnego wymiaru, a niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca (art. 155^2a § 1-2 K.p.).

Pracownik legitymujący się 10-letnim stażem urlopowym korzystał z urlopu bezpłatnego od 1 lipca 2018 r. do 15 lutego 2019 r. Po powrocie do pracy złożył wypowiedzenie, które upłynie 31 maja 2019 r. Za bieżący rok pracownik nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia, tj. czterech miesięcy po zaokrągleniu, czyli do 9 dni (4/12 x 26 dni = 8,66 dnia, po zaokrągleniu 9 dni).

Urlopu wypoczynkowego za bieżący rok w ogóle nie nabywa pracownik, który skorzystał z urlopu bezpłatnego na przełomie lat i nie powrócił po nim do pracy. Potwierdza to uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z 25 września 1980 r. (sygn. akt V PZP 2/80, OSNC 1981/4/46), w której czytamy, że: "(...) W razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy w czasie bezpłatnego urlopu udzielonego na podstawie art. 174 § 1 K.p., a trwającego dłużej niż miesiąc, pracownikowi niewykonującemu pracy od dnia 1 stycznia z powodu urlopu bezpłatnego nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego za rok kalendarzowy, w którym ustało zatrudnienie, a zatem i prawo do ekwiwalentu za ten urlop. (...)".

Zakładamy, że pracownik, o którym mowa w poprzednim pytaniu, złożył ofertę w sprawie rozwiązania umowy za porozumieniem stron z końcem urlopu bezpłatnego oraz że została ona przyjęta. Za 2019 r. nie nabył on prawa do urlopu wypoczynkowego.

W sytuacji, gdy nieobecność spowodowana urlopem bezpłatnym trwającym co najmniej miesiąc przypada na okres po nabyciu prawa do urlopu wypoczynkowego na dany rok i następuje powrót zainteresowanego do pracy w tym samym roku, to wymiar jego urlopu wypoczynkowego ulega proporcjonalnemu obniżeniu, chyba że przed urlopem bezpłatnym pracownik wykorzystał urlop wypoczynkowy w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze (art. 155² § 2 K.p.). Liczbę miesięcy trwającego nieprzerwanie urlopu bezpłatnego, która obniża pulę wypoczynku należy obliczać według zasad potocznych (por. postanowienie SN z 11 grudnia 2009 r., sygn. akt II PK 223/09). To, że urlop ten przypada na przełomie miesięcy nie ma tu znaczenia (w tym przypadku nie przewidziano reguły zaokrągleń).

Pracownik zatrudniony na czas określony do końca bieżącego roku, w dniu 1 stycznia 2019 r. nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni. W okresie od 16 stycznia do 25 lutego br. (1 miesiąc i 10 dni), korzystał z urlopu bezpłatnego. To pozwala na obniżenie urlopu wypoczynkowego o 1/12 wymiaru. Przyjmując, że dotychczas z niego nie korzystał, pula uprawnienia po proporcjonalnym obniżeniu wynosi 24 dni (26 dni - 26 dni x 1/12 = 23,83 dnia, po zaokrągleniu 24 dni). 

Przyjmujemy, że pracownik z poprzedniego przykładu korzysta z urlopu bezpłatnego od 8 lutego do 30 kwietnia 2019 r. (2 miesiące i 23 dni), a wcześniej, od 2 stycznia do 6 lutego br. przebywał na urlopie wypoczynkowym, wykorzystując 26 dni. Pracodawca nie będzie mógł obniżyć tegorocznego urlopu wypoczynkowego o 2/12, gdyż urlop ten został już wykorzystany.

Zwracamy uwagę! Jeżeli okresy nieobecności obniżające urlop wypoczynkowy obejmują części miesięcy kalendarzowych, przy proporcjonalnym obniżeniu wymiaru tego urlopu za 1 miesiąc uważa się łącznie 30 dni (§ 2 rozporządzenia urlopowego). Ze względu na użycie w tym przepisie liczby mnogiej (okresy), znajduje on zastosowanie w przypadku więcej niż jednego okresu nieobecności. Przykładowo, gdyby urlop bezpłatny trwał od 5 do 20 stycznia oraz od 5 do 20 lutego, co dałoby 32 dni, to urlop wypoczynkowy podlegałby obniżeniu o 1/12 wymiaru.