Wykorzystywanie urlopu wychowawczego na każde dziecko

Pracownica w odstępie dwóch lat urodziła dwoje dzieci (pełnosprawne). Obecnie przebywa na urlopie wychowawczym udzielonym na starsze dziecko (złożyła w tej sprawie trzy wnioski, z tym że jeden z nich wycofała). Czy korzystanie z tego urlopu ma wpływ na jej prawo do urlopu wychowawczego na młodsze dziecko?

Pracownicy przysługuje odrębnie prawo do urlopu wychowawczego na starsze oraz na młodsze dziecko. Planując urlop wychowawczy na młodsze dziecko pracownica musi jednak pamiętać, że będzie mogła korzystać z tego urlopu tylko do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia.

Wymiar urlopu wychowawczego

W art. 186 K.p. przewidziano, że pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (do tego 6-miesięcznego okresu wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia).

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop ten jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Tylko w przypadku, gdy z powodu stanu zdrowia - potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności - dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, to - niezależnie od urlopu, o którym mowa powyżej - może być udzielony dodatkowo urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.

W sytuacji, gdy pracownica ma dwoje dzieci, urlop wychowawczy przysługuje na każde z nich.

Urlop wychowawczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom, z zastrzeżeniem, że każde z nich ma wyłączne prawo do jednego miesiąca tego urlopu. Nie można przenieść tego prawa na drugiego z rodziców. Tak więc - co do zasady - pracownica może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy urlopu wychowawczego na każde z dzieci. Prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy miałaby gdyby: ojciec dziecka nie żył, nie przysługiwała mu władza rodzicielska bądź został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice. W takim przypadku łączny wymiar tego urlopu nie może przekraczać 36 miesięcy.

Urlop wychowawczy w częściach

Urlop wychowawczy jest udzielany na wniosek - w postaci papierowej lub elektronicznej - składany przez pracownika w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Niezachowanie tego terminu nie powoduje odmowy udzielenia urlopu - w takim przypadku pracodawca udziela urlopu nie później niż z upływem 21 dni od dnia złożenia wniosku.

Treść wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego albo jego części określa rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. poz. 937), dalej rozporządzenie w sprawie wniosków związanych z rodzicielstwem. Wniosek o udzielenie pracownikowi urlopu wychowawczego albo jego części zawiera m.in.:

imię i nazwisko dziecka, na które ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część,
wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop wychowawczy albo jego część na dane dziecko,
wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko oraz
określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko.

Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu, składając pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej oświadczenie w tej sprawie.

Urlop wychowawczy - na dane dziecko - jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach (dotyczy to obojga uprawnionych rodziców). Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. W sytuacji, gdy pracownica wycofała jeden z wniosków, to tego skutecznie wycofanego wniosku nie uwzględnia się przy ustalaniu liczby wykorzystanych części urlopu.

Przykład

Pracownica urodziła pierwsze dziecko 1 maja 2018 r. W sierpniu 2019 r. złożyła wniosek o udzielenie jej części urlopu wychowawczego na to dziecko na okres od 30 września 2019 r. do 29 września 2020 r., z tym że wniosek ten wycofała. Drugie dziecko urodziła 27 lutego 2020 r. W czerwcu 2021 r., a następnie w czerwcu 2023 r. złożyła wnioski o udzielenie jej części urlopu wychowawczego na starsze dziecko w okresach od 9 lipca 2021 r. do 8 lipca 2023 r. (24 m-ce) oraz od 9 lipca 2023 r. do 30 kwietnia 2024 r. (9 m-cy i 22 dni), czyli łącznie 33 m-ce i 22 dni. Zakładając, że ojciec dziecka nie korzystał z urlopu wychowawczego na to dziecko (z wyłączeniem części nieprzenoszalnej), to z limitu 35 miesięcy pozostał 1 m-c i 8 dni, z których może skorzystać do 31 grudnia 2024 r. (w tym dniu upłynie rok, w którym starsze dziecko ukończy 6 lat).

Jeżeli pracownica chciałaby skorzystać z urlopu wychowawczego także na młodsze dziecko, to z tego uprawnienia może skorzystać tylko do zakończenia roku kalendarzowego, w którym to dziecko ukończy 6 lat, czyli do końca 2026 r.

Zwracamy uwagę! Urodzenie kolejnego dziecka w trakcie urlopu wychowawczego nie zawiesza ani nie przerywa tego urlopu. Jeżeli pracownica urodzi dziecko przebywając na urlopie wychowawczym, to nadal korzysta z tego urlopu, przy czym od dnia urodzenia kolejnego dziecka przysługuje jej zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego (odpowiednio okresowi urlopu rodzicielskiego).