Urlop ojcowski tylko po spełnieniu określonych warunków

Wbrew potocznej opinii pracodawca nie jest bezwzględnie związany wnioskiem pracownika o udzielenie urlopu ojcowskiego. Jest on dla niego obligatoryjny tylko wówczas, gdy zachowane są wymogi formalne, obowiązujące terminy oraz inne przesłanki udzielenia urlopu ojcowskiego. Niespełnienie chociaż jednego z warunków pozwala na odrzucenie wniosku pracownika.

Słowna prośba nie zobowiązuje

Pierwszym wymogiem przy staraniach o urlop ojcowski jest złożenie przez zainteresowanego pracownika pisemnego wniosku o jego udzielenie. Obowiązek zachowania formy pisemnej wprowadza art. 182³ § 2 K.p. Jeżeli pracownik wystąpi z prośbą ustną - co zdarza się niekiedy w praktyce - pracodawca powinien wezwać go do złożenia wniosku pisemnego informując, że dopiero po jego otrzymaniu podejmie decyzję. Dopóki pracownik nie uzupełni brakującego dokumentu, pracodawca nie ma podstaw do udzielenia urlopu ojcowskiego.

Kolejnym wymogiem, którego niezachowanie może skutkować odmową udzielenia urlopu ojcowskiego, jest konieczność złożenia stosownego wniosku w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia. Tylko wniosek złożony w wymaganym terminie pracodawca musi rozpatrzyć pozytywnie (przykład 1). Przy czym nie ma formalnych przeszkód, aby pracodawca zaakceptował również wniosek złożony po terminie. Decyzja pozytywna zależy jednak wówczas tylko i wyłącznie od jego dobrej woli.

Ograniczenia czasowe

Przepisy Kodeksu pracy wprowadzają ograniczenia co do okresu, w jakim pracownik zachowuje prawo do urlopu ojcowskiego. Zgodnie z art. 182³ § 1 K.p. pracownik może skorzystać z takiego urlopu nie później niż:

do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia lub
do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Na mocy art. 300 K.p. przy liczeniu tych okresów stosuje się odpowiednio art. 112 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Przepis ten stanowi, że termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa jednak z początkiem ostatniego dnia, tj. o godz. 00 tego dnia (przykład 2).

Jeżeli ukończenie przez dziecko 12. miesiąca życia nastąpiłoby w czasie trwającego już urlopu ojcowskiego, pracodawca może udzielić urlopu tylko do dnia poprzedzającego urodziny dziecka. Pozostała jego część przepada.

Przykład 1

W dniu 16 grudnia 2014 r. pracodawca otrzymał pisemny wniosek pracownika będącego ojcem 7-miesięcznego dziecka o udzielenie urlopu ojcowskiego w dniach od 22 grudnia 2014 r. do 4 stycznia 2015 r. Z uwagi na niezachowanie wymaganego okresu między datą złożenia wniosku, a datą planowanego rozpoczęcia urlopu pracodawca ma prawo wniosek ten odrzucić. Fakt spełnienia przez pracownika pozostałych wymogów wynikających z K.p. nie ma tu znaczenia.

Przykład 2

W dniu 28 listopada 2014 r. pracownik złożył wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego w okresie od 15 do 28 grudnia br. na dziecko, które urodziło się 12 grudnia 2013 r. Wniosek ten pracodawca musi odrzucić, ponieważ w dniu planowanego rozpoczęcia urlopu dziecko będzie miało ukończone 12 miesięcy (co nastąpiło 12 grudnia 2014 r. o godz. 00). Ostatnim dniem, kiedy pracownik mógł skorzystać ze wspomnianego urlopu był 11 grudnia 2014 r.

Tylko w całości

Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 2 tygodnie, przy czym tydzień urlopu odpowiada 7 kolejnym dniom kalendarzowym - z uwzględnieniem przypadających na ten okres dni wolnych od pracy, w tym dni świątecznych.

Urlop ojcowski nie może być dzielony na części. Pracownik musi wykorzystać pełne 14 dni kalendarzowych w jednym ciągu. Jedynym wyjątkiem są tu sytuacje, kiedy w trakcie urlopu upłyną graniczne terminy, do których on przysługuje, tj. dziecko ukończy 12 miesięcy lub upłynie termin obowiązujący w przypadku dzieci przysposobionych.

Bez wychowywania nie ma urlopu

Prawo do urlopu ojcowskiego przysługuje tylko pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko. Prawa takiego nie będzie więc miał pracownik, który nie zajmuje się wychowywaniem dziecka, mimo że jest jego ojcem. Wniosek takiej osoby może być odrzucony przez pracodawcę. W praktyce jednak zdarza się to bardzo rzadko z uwagi na trudności w udowodnieniu, że wnioskujący nie wychowuje swojego dziecka.

Wzór wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego
Jan Nowak Referent w/m	Gdańsk, 2 grudnia 2014 r.
Na podstawie art. 182³ Kodeksu pracy niniejszym zwracam się z prośbą o udzielenie urlopu ojcowskiego w okresie od 15 do 28 grudnia 2014 r. (14 dni kalendarzowych) z tytułu wychowywania syna - Grzegorza Nowaka urodzonego 12 sierpnia 2014 r. Informuję też, że do tej pory nie korzystałem z urlopu ojcowskiego na wspomniane dziecko.
	Jan Nowak