Macierzyński i rodzicielski nie wykluczają etatu

Urlopy pracownicze związane z rodzicielstwem mają charakter celowy - ich przeznaczeniem jest w pierwszym rzędzie sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Nie oznacza to jednak, że pracownik korzystający z takich urlopów jest automatycznie wyłączony z możliwości zarobkowania. Łączenie pracy i wychowywania dzieci jest dopuszczalne we wszystkich typach urlopów związanych z rodzicielstwem, z wyjątkiem podstawowego urlopu macierzyńskiego.

W pierwszym okresie po porodzie tylko w domu

Ustawodawca generalnie nie wykluczył możliwości wykonywania pracy zarobkowej w trakcie urlopu macierzyńskiego czy wprowadzonego niedawno urlopu rodzicielskiego. W odniesieniu do tego ostatniego urlopu oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego przewidziane zostały konkretne regulacje określające warunki podejmowania pracy w ich trakcie. Podobnych unormowań brak jest w zakresie podstawowego urlopu macierzyńskiego. Nie można jednak, powołując się na ten fakt, wysnuć wniosku, że ponieważ przepisy nie zakazują podejmowania pracy w czasie pierwszego, podstawowego urlopu macierzyńskiego, to praca taka jest dozwolona. W tym przypadku trzeba mieć na uwadze wyjątkowy charakter i przeznaczenie urlopu macierzyńskiego udzielanego bezpośrednio po urodzeniu się dziecka.

Jego celem jest zapewnienie osobistej opieki matki dziecka nad niemowlęciem, nie bez znaczenia jest też stworzenie dogodnych warunków do odzyskania przez pracownicę pełni sił po porodzie. Podejmowanie przez nią pracy w pierwszym okresie po urodzeniu dziecka stałoby w wyraźnej sprzeczności z przeznaczeniem urlopu macierzyńskiego udzielanego w tym okresie. Z tego względu, choć brak jest odpowiedniej regulacji w prawie pracy, przyjmuje się za niedopuszczalne podejmowanie przez pracownicę pracy w zakładzie, w którym udzielono jej podstawowego urlopu macierzyńskiego - przez okres tego urlopu.

Opieka połączona z pracą

Bardziej liberalne zasady, jeżeli chodzi o łączenie pracy zawodowej z korzystaniem z urlopów z tytułu rodzicielstwa, obowiązują w odniesieniu do dodatkowego urlopu macierzyńskiego (lub na prawach macierzyńskiego) oraz urlopu rodzicielskiego. W przypadku obu tych urlopów regulacje z zakresu podejmowania pracy w ich trakcie są takie same. Warunki zarobkowania w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego są bowiem wprost stosowane do urlopu rodzicielskiego. Pracownik w trakcie korzystania z obu tych urlopów może więc podjąć pracę u pracodawcy udzielającego mu tych urlopów, pod warunkiem:

nieprzekroczenia połowy wymiaru etatu,
terminowego złożenia wniosku o dopuszczenie do wykonywania pracy w trakcie wspomnianych urlopów (art. 182¹ § 5 i 6 i art. 182^1a § 6 K.p.).

W razie zamiaru skorzystania z uprawnienia do połączenia pracy z korzystaniem z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, pracownik jest zobowiązany złożyć wniosek w tej sprawie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed planowanym rozpoczęciem wykonywania pracy. Może go również zawrzeć w treści wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego. W zakresie podania o dopuszczenie do wykonywania pracy na dodatkowym urlopie macierzyńskim (rodzicielskim), pracownik powinien wskazać wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z danego urlopu z tytułu rodzicielstwa z wykonywaniem pracy.

Pracodawca nie jest jednak zobowiązany do bezwarunkowej akceptacji wniosku. Ma prawo go odrzucić, jeżeli jego uwzględnienie nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub jej rodzaj. Pracodawca jest przy tym zobowiązany do pisemnego wskazania przyczyny odmowy.

Kwestią otwartą jest sprawa dopuszczalności zarobkowania przez pracownika w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego w ramach umowy cywilnoprawnej. Omówione regulacje prawa pracy nie wykluczają takiej możliwości, choć, poprzez odwołanie się do wymiaru połowy etatu, wskazują raczej na pierwszeństwo zatrudnienia typowo pracowniczego. Nie oznacza to jednak zakazu świadczenia pracy w innej formie prawnej, o ile nie stanowi ona "przykrywki" dla nawiązania klasycznego stosunku pracy.

**Przykłady pism w sprawie dopuszczenia do pracy w czasie urlopu rodzicielskiego**
	Głogów, dnia 30 lipca 2013 r.
	Miejski Zakład Utylizacji ul. Saperów 15/2 Głogów
Wniosek o dopuszczenie do pracy w czasie urlopu rodzicielskiego Niniejszym wnoszę o dopuszczenie mnie od 16 sierpnia 2013 r. do wykonywania pracy w czasie urlopu rodzicielskiego, na moim dotychczasowym stanowisku w wymiarze połowy etatu. Pracę zamierzam świadczyć w całym okresie korzystania z urlopu rodzicielskiego udzielonego mi od dnia 26 lipca 2013 r. w wymiarze 26 tygodni.
	Andżelika Markowska

	Głogów, dnia 1 sierpnia 2013 r.
	Pani Andżelika Markowska ul. Kolegiacka 16a Głogów
Oświadczenie w sprawie wniosku o dopuszczenie do wykonywania pracy w trakcie urlopu rodzicielskiego Działając na podstawie art. 182^1a § 6 K.p. w związku z art. 182¹ § 6 K.p. odmawiam uwzględnienia wniosku o dopuszczenie do wykonywania pracy w wymiarze połowy etatu, w czasie korzystania przez Panią z urlopu rodzicielskiego. Brak akceptacji wniosku wynika z faktu, że praca, którą chce Pani wykonywać w niepełnym wymiarze czasu pracy, świadczona jest na stanowisku wymagającym, ze względu na swoją specyfikę (obsługa centrali zamówień), pracy pełnowymiarowej. Zredukowanie wymiaru Pani etatu do połowy wymagałoby zatrudnienia na tym stanowisku dodatkowej osoby, co wiązałoby się z wysokimi kosztami dla pracodawcy.
	Tomasz Pruszczykowski dyrektor