Przekazanie urlopu macierzyńskiego drugiemu rodzicowi po 2 stycznia 2016 r.

Zatrudniamy pracownicę w ciąży, której termin porodu ustalono ma marzec 2016 r. Zależy nam, aby ta pracownica po porodzie jak najszybciej wróciła do pracy. Czy po nowelizacji przepisów o urlopach z tytułu rodzicielstwa będzie ona mogła podjąć pracę przed upływem 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie, przekazując niewykorzystaną część urlopu ojcu dziecka?

Z okoliczności przedstawionych w pytaniu wynika, że pracownica prawdopodobnie nie spełnia określonych w nowych przepisach warunków pozwalających na wykorzystanie po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze krótszym niż 14 tygodni. Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadzana ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (opublikowana w Dzienniku Ustaw pod poz. 1268) nie uchyla generalnego wymogu wykorzystania przez matkę dziecka po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego (pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 25 z 2015 r.). Przewiduje jednak sytuacje, w których okres ten może być krótszy.

Zgodnie z art. 1 pkt 4 ustawy nowelizującej (która wejdzie w życie, z wyjątkiem jednego przepisu niedotyczącego omawianych kwestii, w dniu 2 stycznia 2016 r.), pracownica legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu, jeżeli:

• pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny;
   
• przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony - ojciec dziecka albo ubezpieczony - inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

W celu rezygnacji z urlopu macierzyńskiego przez pracownicę - matkę dziecka po wykorzystaniu jego 14 lub 8 tygodni po porodzie, pracownica jest zobowiązana złożyć wniosek w sprawie rezygnacji, w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do wniosku trzeba będzie dołączyć dokumenty, których wykaz określi nowe rozporządzenie, które ma zostać wydane na podstawie znowelizowanych przepisów.

Należy nadmienić, że zgodnie z nowymi przepisami, prawo do przekazania części urlopu macierzyńskiego, po wykorzystaniu jego obligatoryjnej części przez matkę dziecka, będzie możliwe również wtedy, gdy matka będzie ubezpieczona z innego tytułu niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy i z tego tytułu będzie pobierała zasiłek macierzyński.

Niewykorzystaną przez matkę dziecka część urlopu macierzyńskiego pracodawca udziela pracownikowi - ojcu dziecka lub pracownikowi - innemu członkowi najbliższej rodziny, na pisemny wniosek składany do pracodawcy zatrudniającego tych pracowników.

WAŻNE: Wniosek o udzielenie części urlopu macierzyńskiego po rezygnacji z niego przez matkę dziecka, zgodnie z nowelizacją, trzeba wnieść w terminie co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Wniosek pracownicy - matki dziecka w sprawie rezygnacji z urlopu i pracownika ojca dziecka lub pracownika - innego członka najbliższej rodziny w sprawie przejęcia urlopu jest dla pracodawcy wiążący.

Ustawa nowelizująca przewiduje również możliwość przerwania urlopu macierzyńskiego w sytuacji, gdy pracownica ze względu na stan zdrowia przebywa w szpitalu lub innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego, który zapewnia stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne. Urlop macierzyński ulega wówczas przerwaniu na okres pobytu w tym szpitalu lub innej placówce leczniczej, pod warunkiem jednak, że pracownica wykorzysta po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Ponadto konieczne jest, aby część urlopu przypadającą na okres hospitalizacji matki przejął:

• pracownik - ojciec dziecka albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny,
   
• ubezpieczony - ojciec dziecka albo ubezpieczony - inny członek najbliższej rodziny, który w celu przejęcia osobistej opieki nad dzieckiem przerwał działalność zarobkową.

Przepisy nowelizacji dotyczące przerwania urlopu macierzyńskiego z powodu hospitalizacji matki dotyczą też sytuacji, gdy matka dziecka jest ubezpieczona z innego tytułu niż zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. W takim przypadku przerwaniu na czas pobytu matki w szpitalu lub innej tego typu placówce leczniczej ulega okres pobierania zasiłku macierzyńskiego - na zasadach analogicznych jak przy przerwaniu korzystania z urlopu macierzyńskiego przez pracownicę - matkę dziecka na czas jej hospitalizacji.