A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 33 (968) z dnia 20.11.2017

Skuteczność wyłączenia w umowie szkoleniowej prawa do zwolnienia z całości lub części dnia pracy

Chcemy skierować jednego z pracowników na studia zaoczne. Czy możemy tak skonstruować umowę szkoleniową, aby przyznać mu prawo tylko do urlopu szkoleniowego w wymiarze ustawowym, ale z wyłączeniem zwolnienia z części lub z całości dnia pracy?

Wyłączenie w umowie szkoleniowej prawa do zwolnienia z całości lub z części dnia pracy będzie bezskuteczne. Ponadto zapisy umowne dotyczące urlopu szkoleniowego, w zakresie powielającym regulacje ustawowe, w praktyce nie będą miały prawnego znaczenia.

Z pytania wynika, że pracownik zostanie skierowany przez pracodawcę na studia wyższe prowadzone w trybie zaocznym, a więc będziemy mieć tu do czynienia z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w rozumieniu art. 103¹ Kodeksu pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.). Przywołany przepis gwarantuje pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe prawo do:

płatnego urlopu szkoleniowego oraz
płatnych zwolnień z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Przykład

Pracownik skierowany przez pracodawcę na studia wyższe wystąpił z wnioskiem o udzielenie płatnych zwolnień z części dnia pracy w celu wzięcia udziału w zajęciach fakultatywnych. Pracodawca może odmówić, ponieważ przepisy nakazują udzielanie takich zwolnień tylko w przypadku zajęć obowiązkowych.

Wymiar urlopu szkoleniowego jest ściśle określony w art. 103² K.p. W przypadku studiów (w tym zaocznych) wynosi 21 dni roboczych i udzielany jest w ostatnim roku studiów w celu napisania przez dokształcającego się pracownika pracy dyplomowej oraz przygotowania się i przystąpienia do egzaminu dyplomowego. Natomiast żaden z przepisów nie określa wymiaru i częstotliwości udzielania płatnych zwolnień od pracy. Będą one wynikać z harmonogramu zajęć, który pracownik powinien przedłożyć pracodawcy.

Z pytania wynika również, że z pracownikiem zostanie zawarta stosowna umowa szkoleniowa. Zgodnie z art. 103⁴ § 2 K.p., nie może ona zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż określone w przepisach dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Przepisy te z kolei jednoznacznie mówią, iż pracownikowi dokształcającemu się z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy przysługuje zarówno urlop szkoleniowy, jak i zwolnienia z pracy. Pracodawca nie może ograniczyć lub wyłączyć tych uprawnień w umowie szkoleniowej. Może natomiast uregulować je korzystniej - wówczas zapisy umowne będą miały pierwszeństwo przed kodeksowymi.

Przykład

Pracodawca skierował pracownika na studia wyższe prowadzone w trybie zaocznym, zawierając z nim umowę szkoleniową. Z przedłożonego harmonogramu I roku studiów wynika, iż zajęcia mają odbywać się od piątku (po południu) do niedzieli, przy czym sobota i niedziela są w firmie dniami wolnymi od pracy.

W umowie szkoleniowej przyznano pracownikowi urlop szkoleniowy w wymiarze wyższym niż kodeksowy, wyłączono natomiast prawo do zwolnienia z całości lub części dnia pracy w celu przybycia na obowiązkowe zajęcia. Wspomniana umowa jest ważna jedynie w zakresie zapisu dotyczącego wymiaru urlopu szkoleniowego, natomiast zapis wyłączający prawo do zwolnienia od pracy - jako mniej korzystny dla pracownika od przepisów ustawowych - jest nieważny. Zamiast niego zastosowanie znajduje art. 103¹ § 2 pkt 2 K.p., dotyczący tego zwolnienia.