Dopuszczalność wypowiedzenia umowy o pracę podczas urlopu bezpłatnego

Pracownik korzysta z urlopu bezpłatnego. Czy możemy rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu usprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej ponad miesiąc?

Nie jest dopuszczalne rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie bezpłatnym w trybie proponowanym przez pracodawcę. Urlopowany pracownik korzysta z ochrony zatrudnienia określonej w art. 41 K.p.

Powołana regulacja ma najszerszy zakres podmiotowy chroniący pracowników przed wypowiedzeniem stosunku pracy. Obejmuje bowiem wszystkich pracowników w czasie urlopu, przy czym określenie to oznacza każdy urlop, jakiego udzielono pracownikowi. Pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę nie tylko podczas urlopu wypoczynkowego, ale również urlopu szkoleniowego i bezpłatnego. Pracownicy korzystający z urlopów macierzyńskiego i wychowawczego są objęci szczególną ochroną zatrudnienia związaną z rodzicielstwem (art. 177 i 186¹ K.p.). Zakazem wypowiedzenia objęta jest także każda usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy, w tym nieobecność z przyczyn określonych rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. nr 60, poz. 281 z późn. zm.). Okresy ochronne, w czasie których pracodawca nie może wypowiedzieć stosunku pracy dotyczą:

• niezdolności do pracy spowodowanej chorobą,
   
• odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną,
   
• sprawowania opieki nad dzieckiem,
   
• urlopu wypoczynkowego, wychowawczego i innych usprawiedliwionych nieobecności.

Po upływie niektórych okresów ochronnych pracodawca może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym z przyczyn niezawinionych przez pracownika albo ją wypowiedzieć.

Granice okresu ochronnego, w którym pracodawca nie może dokonać wypowiedzenia z powodu usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy wyznacza art. 53 K.p. Dotyczą one niezdolności do pracy z powodu choroby, opieki nad dzieckiem, odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną oraz innych usprawiedliwionych nieobecności. Te ostatnie dotyczą przykładowo absencji w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności. Nie obejmują natomiast urlopów, które podlegają ochronie z art. 41 K.p.

Omawiana ochrona została ograniczona również ustawą z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.), dalej ustawą o zwolnieniach grupowych. Ten akt prawny mają obowiązek stosować pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników w razie rozwiązywania stosunków pracy za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę lub w drodze porozumienia stron, których przyczyna nie leży po stronie pracownika. Zwolnienia dokonywane w trybie powołanej ustawy mogą mieć charakter grupowy albo indywidualny w zależności od liczby jednocześnie zwalnianych pracowników. Jak wynika z art. 5 ust. 3 ustawy o zwolnieniach grupowych, dopuszczalne jest podczas zwolnień grupowych wypowiedzenie pracownikom stosunków pracy w czasie urlopu trwającego co najmniej 3 miesiące, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli upłynął już okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Niezależnie od okresu trwania urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności, możliwe jest wypowiedzenie pracownikowi warunków pracy i płacy (art. 5 ust. 4 ustawy o zwolnieniach grupowych). Podczas zwolnień indywidualnych pracodawca może rozwiązać stosunki pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami korzystającymi z 3-miesięcznych urlopów, pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. Należy wspomnieć, że jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 listopada 2006 r. (sygn. akt II PK 52/06, OSNP 2007/23-24/349), okresu urlopu macierzyńskiego nie zalicza się do okresu urlopu trwającego co najmniej trzy miesiące (nie sumuje się z okresem innego urlopu), w czasie którego dopuszczalne jest wypowiedzenie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w sytuacjach, o których mowa w art. 41 K.p.

W świetle powyższego, jeśli nie występują okoliczności wyłączające lub ograniczające ochronę urlopowanego pracownika rozwiązanie umowy o pracę jest możliwe w trybie porozumienia stron albo za dokonanym przez niego wypowiedzeniem.